Urte bukaeran azaldu genuen bezala, pasa den azaroaren 24ean hil zen gaixotasun baten jota Isaac Carrillo. Poeta maia oso ezaguna zen bere jaioterrian, Mexikoko Yukatanen, eta hizkuntzaren aldeko ekintzaile sutsua ere bazen. Yukatango maia hizkuntzaren ordezkari gisa hartu zuen parte 2016ko udazkenean "Hizkuntza Biziberritzeko Estrategiak" Aditu Ikastaroaren hirugarren edizioan eta hiru hilabetez izan genuen Euskal Herrian bere ezagutza eta hizkuntzarekiko sentsibilitate berezia partekatzen.
Ikaskide izan zituen hizkuntza ekintzaileek hitz batzuk partekatu nahi izan dituzte bere omenez:
- Elias Caurey, guarani hizkuntzan:
|
Ñamano, yaja vaerä ñande apoa kot ñamano, yaja vaerä yayekou ñande tenondegua reta ndive. ñamano, yap Ndep |
Morimos, para retornar a nuestro creador; morimos, para reencontrarnos con nuestros ancestros; morimos, para quedarnos a vivir con nuestros familiares. Disfruta de vivir en esas dimensiones amigo Isaac… |
| Nde kuatiapo regua ïru | Tu colega de las letras |
- Alba Velasquez, kaqchikel hizkuntzan:
|
Ruk'u'x kaj Ruk'u'x ulew Ruk'u'x q'aq' Ruk'u'x kaq'iq' Tik'ulu' rutzij Tik'ulu' runa'oj Tik'ulu'apo k'a ri ranima Stape nitoq' riqanima
Arumak'a roj Isaac Xkatqana' xkatqanataj Rik'in ri atzib' Rik'in ri asik'iwuj Jatanpe xkaje' pa qana'oj Jatanpe xkaje' paqanima
Xkak'ase' jantape qik'in Isaac |
Corazón del cielo Corazón de la tierra Corazón del aire Corazón del fuego Reciban su palabra Reciban su pensamiento Reciban su corazón Aunque el nuestro quede llorando
Porque nosotros Isaac Te extrañaremos Y te recordaremos En tus escritos En tus libros Permanecerás En nuestros pensamientos Permanecerás en nuestros corazones "Vivirás por siempre con nosotros Isaac" |
- José Yañez Sinchi, kitxua hizkuntzan:
|
ÑUKANCHIK ISAAC Mana ashtawan paytai rikukrinchik Llakillami kanchik, |
NUESTRO ISAAC
Ya no lo veremos
Estamos tristes, |
- Rolando Ascue, Nasa Yuwe hizkuntzan:
Kwekwe uuze napa ksxa'w yahtxcx, teecxna'wcxa maa yuwe napa yecka kutxi'jn u'jkhan.
Aunque muera nuestro cuerpo, el espiritu apoyara a fortalecer nuestras lenguas.
- Jose Angel Koyoc, Yukatango maia hizkuntzan:
Kex ts'o'ok a bin te láak'ino', leyli' ka xíimbal t éetele'. K bisikech ich k túukul yéetel k óol xan.
Aunque te has marchando al oriente aun caminas con nosotros. Te llevamos en el pensamiento y en el corazón.
- Txema Abarrategi Garabideren izenean, euskaraz:
hi, Ixak, kasik, utz ezak,
ez duk zertan horrenbeste lili
sartu behar txirula barnean,
bahaiz tematia, gero,
Rimbaud Lizardirengana etorri duk,
zertara hoakie poltsikoak txilez beteta?
orain ekin behar al diok
zubi horietako habiak kontatzeari?
egoskorra haiz hi, Ixak,
kasik, utz ezak momentuz,
geroxeago bilbatuko duk
biolin soka eskuturrean,
hi haiz deabrua, hi,
nola otu zaik
kriskitinak mahatsekin nahastea?
atoan hasi behar al duk errima onduak biltzen?
ze presa duk, adiskide,
zurubi luze horri maila bat gehitzeko?
hi, Ixak, erdu hona,
nola bururatzen zaik
hamaka txori migrarien oinetara lotzea?
ara, eseri eta kontaiguk berriro
nola oratzen den ilargiaren keinua opiletan,
eta zer dela-eta sartu duk
amaiera gabeko poema hori hatuan?
hi, Ixak, ederrak dituk, errotik,
maite dituan lur zabalak,
Ixak, konturatzen al haiz
soineko zuriarekin batera
kopla erotikoak tolesten ari haizela?
hi, Ixak, zergatik darizkik
horrenbeste hosto dantzari habilenean?
Orain ere heu izan haiz, e, Ixak.
2020 Garabide