Urtarrilaren hasieran euskararen, tarifitaren eta kabilioaren (taqbaylitaren) bideak gurutzatu ziren Tangerren. Hiri honetan egoitza duen Massinissa elkarte amazigharekin batera Garabidek hiru hizkuntzon esperientziak trukatzeko jardunaldia antolatu zuen.

Hilaren 11n hasita, lau egunez, 16 ponentzia aurkeztu ziren orain arte zer egin dugun eta aurrera begira ditugun biziberritze-erronkak eta aukerak azalduz. Azalpen gehienak Rifeko eta Kabiliako tamazigharen aldaeretan egin baziren ere frantsesa baliatu zen oraingoan hizkuntza franko gisa, hartara laburtuz eragile desberdinen adierazpenak.

Ezin aberasgarriago suertatu da topaketa. Elkarren berri jasotzearekin, hasieratik argitu zitzaigun lagun amazighen planteamendua. Amazightasuna ezin da izan hizkuntza berbereen biziberritze-prozesuetako frenoa, ez dago hizkuntza amazigh guztien estandarizazio baten zain egoterik tokian tokiko aldaeren dinamikak bizkortzeko. Horixe izan zen plazaratutako ondorioetako bat: tarifitak eta kabilioak euren biziberritze-prozesu propioak landu behar dituzte, bakoitzak bere testuinguruan (eta estatuan). Jakina, funtsezkoa da elkarren berri izatea eta konbergentzia aukera guztiak aprobetxatuta, izango dira batak bestearen lanei etekina ateratzeko abaguneak.

Marokon tamazigha estatu osoan ofizialdu zen 2011n. Hiru aldaera oso markatu baditu ere ez da erabaki nola kudeatu horien arteko diferentziak eta Rifen tarifita da idatzikorako ere erabiltzen dena. Zazpi urte hauetan tamazighak ez du lortu aurrerapen esanguratsurik hezkuntzan, administrazioan edota hedabideetan. Planifikazio eta bitarteko gabezia salatu ziren behin eta berriro jardunaldietan.

Bestalde, Marokoko Errege Institutuak tifinagha aukeratu du alfabetotzat eta hautu hau kabiliarrek alfabeto latinaren alde egindakoa aurrez aurre jotzen du. Bada hor askatu beharreko korapiloa etorkizunean baliatu nahi diren konbergentzietan.

Mendeetako arabiartzea gaindituz jatorrizko hizkuntzak bizi-bizi dirau Marokoko Rifean zein Aljeriako Kabilian, milioika dira hiztunak batean eta bestean. Baina hizkuntza gutxituak dira, gurea bezala eta politika eta estrategia ongi pentsatuen premian daude prestigio faltari, transmisioan ageri diren arriskuei, teknologia berrien munduak dakarkigun komunikazio-iraultzari eta, finean, XXI. mendean norberaren mintzairan bizi nahi izateari erantzuteko.

Horretan dabiltza, jazarpen politikoak itota bada ere, irakasle eta eragile andana Rifean, eta handik gertu aktibista digital kabiliarrak, aplikaziorik erabilienak kabiliora ekartzen, kafe antzokia ere abian jarri dutenak, gazte kontseiluak hizkuntzaren ardura hartuta, hezkuntza-eragileak institutuetan kabilieraren alde. Badugu nora begiratu euskaldunok, bada gure inspiraziorako iturbururik eta, era berean, gure aletxoa jar genezake tarifitaren eta taqbaylitaren biziberritzeen antolamendu estrategikoetan.

Urte berri amazigha ospatzeko tartetxoa ere izan genuen, urtarrilaren 12an Yennayer zelebratu genuen, 2969ari ongi etorria eginez eta aurrera, 3000rantz, begiratuz. Hainbeste kulturen pasabide izan den Tangerreko itsasarte estutik, ikusmira zabala da.