AHOTSA EMUN hizkuntzari, helduen alfabetatzea eta gizartearen aktibazioa ardatz dituen hizkuntza politika

[Beñat Garaioren kronika]

Izenburua nahikoa izan dugu aurreko astean egindakoa laburtzeko, hurrengo lerroetan ikusiko den bezala. Dagoeneko 7. astea amaitu da “Hizkuntzak Biziberritzeko Estrategiak” Aditu Titulu honetan eta badoaz Garabideko ikasle-kideak euren aurre-ezagutza oparoak gai eta kontzeptu konplexuetagoetara eramaten. Horretaz gain, ikastaroa amaitu eta itzulerako bidairako hiru aste falta direnez, lana pilatuz doa eta lanpetuta gabiltza ikasgai guztietako lanak osatzen eta bukaerako proiektuaren diseinuan. Izan ere, ikasle bakoitzak interes berezia duen gai bat hartu eta bere komunitatean garatuko duen egitasmo bat garatu beharko du.

 

Baina itzuli gaitezen pasa den astean egin genuenera eta hasi gaitezen astelehenarekin. Egun polita izan genuen, jatorri ezberdinetako bi egitasmo bertatik bertara ezagutzeko aukera izan baikenuen. Hasieran EMUNekoek euren jardunaren berri eman ziguten eta beraien ekintzen eta zerbitzuen osotasun eta aniztasunaz jabetzeko parada izan genuen.

 

emun olatz igone

EMUNeko Olatz Olaso eta Igone Baztarrika

 

Horretaz gain, jatorrizko hizkuntza galduta dagoen herrietan biziberritzea eta transmisioa ez du soilik eskolak ahalbidetuko, helduek hizkuntza era aktiboan erabili ezean. Honezkero imajinatuko zenutenez, helduen alfabetatzeari buruz ari gara eta Arrasateko AEK euskaltegia bisitatu genuen egun berdinean. Bi ordutan gai sakon bezain zabal hau azaldu ezin daitekeenez, astean zehar hainbat eskola izan genituen erronka honi erantzun egoki bat eman ahal izateko.

 

aek

Arrasateko AEKren egoitzan

 

Bestalde, eta ikusita jatorrizko herrialde batzuek euren ahozko historia biltzean azaldu zuten interesa, AHOTSAK.EUS ekimena ezagutu genuen asteazkenean. Ez da baliabide handirik behar ondare aberats hori jasotzeko eta AHOTSAK-ekoek sorrera garaian azaldutako interesa eta argitasunaz baliatuz beste hainbeste egin dezakete kichwa, maputxe eta enparauek.

ahotsak asier

Halaber, gizartearen aktibazioa eta hizkuntza politika ere landu genituen Nekane Goikoetxearekin. Hizkuntza gutxituaren aldeko jarrera ekintzailerik gabe ez da urruti joango “borroka” hori eta horretan jardun ginen eskola horietan. Honekin zerikusi zuzena dute TELP tailerrek, gizabanakoen mailan, hori bai, eta EMUNeko Larraitz Madinabeitiarekin esperientzia hori izateko aukera edukiko dugu hurrengo asteetan.

 

Itzuli gaitezen, baina, gizartearen aktibaziora; zentzu horretan herritarrak hizkuntzaren alde engaiatzeari baten batek “prestige planning” edo “attitude planning” izena jarriko zien, hau da, prestigioa edo jarrerak moldatzeko hizkuntza plangintza.
Hizkuntza plangintza, politika, normalizazioa, biziberritzea eta tankera horretako beste hamaika kontzeptu landu genituen eta mundu mailako hainbat eredu ezagutzeko aukera izan genuen Nekaneren eskutik, bai maila mikroan, bai maila makroan; bai top-down bai bottom-up delakoetan.
 ikt ander

 

Astearekin amaitzeko, Ander Bolibar Garabideko kide  eta HUHEZIko irakasleak IKT ikasgaiari hasiera eman zion. Lehenik eta behin, gure kideen herrietan teknologia berrien erabileraren diagnosi azkar bat egin zuen eta ikusi genuen gaur egun ez direla asko erabiltzen salbuespenak salbuespen. Izan ere, eta irakaslearen hitzak hona ekarriz, “hizkuntza gutxituen biziraupenerako aliatu sendoa izan daiteke teknologia”. Euskara eta IKTak errepasatu zituzten ondotik. Dena den, teoria hutsak ez garamatzanez inora, memeak egiten eta bideoei azpidatziak jartzen ikasi genuen: badakizue norena den errua meme zororen bat birala bihurtzen bada!

 

Halaber, asteburu nahiko mugitua izan dugu, izan ere, plan dexente egin ditugu. Alde batetik, gure kideak euskaldun peto-petoak bihurtu direnez gero, ohikoa da euren kabuz Euskal Herria ikustera joatea eta hori gertatu da asteburu honetan ere: Bizkaiako kostaldea, Oiartzun aldea, Iruñea, Bilbo,… Gainera, ez dugu data seinalatu bakar bat ere galdu nahi eta adibidez, larunbatean Pirritx eta Porrotxek Eskoriatzan emandako ikuskizunera joan ginen (mila esker emandako berotasunagatik!) eta igandean Alavés-Espanyol partidua ikustera eta Gasteiz ezagutzera joan ginen (eskerrik asko Alavés sarrera horiek oparitzeagatik!

 

WhatsApp Image 2016-11-19 at 19.29.35
15168818_1774707672804090_2029479083262047599_o

 

Baina tira, bihar “Hizkuntzak opari” jaialdia dugu eta entsaiatzen jarraitu beharra daukagu, beraz, hementxe utziko dugu kronika. Ah, eta bihar goizean Gasteizera berriro, Hizkuntza Politika Sailburuordetza bisitatzera!

 

Eta biziberritzearen brujulak iparraldera eraman gintuen

[Beñat Garaioren kronika]

Aste apur bat arraroa izan zen, astearteko jai egunarekin lanerako erritmoa apaldu behar izan genuelako. Ordainetan, irteera gehiago (gehiago?) egin genituen eta ezin esan interesgarriak izan ez zirenik.

WhatsApp Image 2016-11-02 at 10.35.33

Asteazkenean Nafarroa aldean izan ginen, Tafallan, hain zuzen. Goizean
Tafallako Ikastolara joan ginen eta izugarrizko harrera egin ziguten
bertako ikasle eta irakasleek: dantzak, janaria, borondate ezinhobea
istorioak eta ikuspegiak partekatzeko,… Arratsaldean, berriz, Txalaparta
argitaletxera joan ginen, horrelako testuinguru batean euskal argitaletxe
bat nola abiatu eta sendotu daitekeen jakiteko. Bisita honek ere bazuen
bere indarra gure ikasle-partaideentzako, izan ere, Euskal Herrira etorri
zirenean batzuk argitaletxe bat sortzeko interesa azaldu zuten.

Ostegunean ere kanpoan izan ginen, Mintzola Fundazioan eta Ekogunean, hain zuzen ere. Goizean, hortaz, Villabona aldean izan ginen Bertsozale
Elkartearen eta Mintzola Fundazioaren egoitza ikusgarria ezagutzen. Karlos Aizpurua gidari genuela, bertsogintzaren nondik norakoak ezagutu genituen, Mintzolak transmisioa eta dibulgazioarengatik egindako guztia ezagutzeaz gain. Artxiboa ikusteko aukera izan genuen eta historian grabatutako lehen bertso biniloa ere ikutu genuen.

WhatsApp Image 2016-11-07 at 11.05.45
Arratsaldean, berriz, Ekogunera joan ginen eta ekologiak eta aniztasunak
duen garrantziaz jabetu ginen, baita “balio gainbehera” hau iraultzeko
zertzelada batzuk jaso ere.

WhatsApp Image 2016-11-07 at 11.04.59

Ostiral goizean hasi zen gure asteburua, ordea, Iparraldera joan baikinen
berehala. Asteburu osoan Seaskako Xan Aire lagun eta gidari genuela,
Biriatuko ikastola eta Baionako kolegioa eta lizeoa bisitatu genituen.

WhatsApp Image 2016-11-037 at 10.49.59

Urte bete duen Biriatuko Ikastolan

“Gure haurrei ze hizkuntza utziko diegun pentsatu behar dugu, baina gure hizkuntzari nolako haurrak utziko dizkiogun ere”
– Xan Aire

WhatsApp Image 2016-11-07 at 10.49.57

Gabriel nahuatl-ak Biriatuko haurrei nahuatlerazko kanta bat oparitu zien

WhatsApp Image 2016-11-07 at 10.49.3325

Baionako Etxepare lizeoan esperientziak elkarbanatzen

Interesgarria izan zen Iparralden ikusitako irudi hau Aditu Ikastaroko
partaideekin partekatzea, ikastola hauek testuinguru oldarkor eta zailago
batean baitaude. Hori izan zen, oro har, ikasle askoren gogoeta asteburua
amaitzean: “Iparralderekin ezaugarri gehiago partekatzen ditugu eta hemen ikusitakoaz abiatu beharko ginateke“.

Edonola ere, ostiralean bertan Lurrama Laborantza iraunkorraren azokara ere joan ginen, Euskal Herriko Laborantza Ganbarak antolatzen du ekimena eta Ekogunean jasotakoa beste esparru batean zabaltzeko eta lurraren eta hizkuntzaren arteko lotura estutzeko balio izan zigun.

Larunbat goizean Amikuzera joan ginen eta bertako ikastolako Euskaraz bizi komisioko Laida Harluxete gurasoarekin egoteko plazerra izan genuen.

Bertan aipatu genuen hizkuntzaren berreskuratzea ez dela hezkuntzari mugatzen, baizik eta gurasoek eta orokorki jendarteak ere zer-egina daukatela.

Horretaz, bertzeak bertze ari ginen Zabalik elkarteko kideekin ere (Mattin Irigoien, Jean-Mixel Poxelu eta Jean-Claude Maillarin-ekin).

Amikuzeko euskara elkartea eta Urepeleko Adur Euskara elkartea dira Iparraldeko bakarrak eta guk biak ezagutzeko abagunea izan genuen.

WhatsApp Image 2016-11-07 at 10.49.078

WhatsApp Image 2016-11-07 at 10.49.0º7

Are gehiago, euskararen aldeko mugimendua diskurtso eta ideologia mailan zokoratuta dagoenez, biak halako biak irtenbide eta ikuspegi berriak gogoetatzen ari dira hizkuntzaren biziberritzearen alde eta ikasketa polita izan zen.

Horretaz gain, Urepelen hitzaldi bat eman zuten Xan (Adur-en partez,
oraingoan), Garabideko Maddi eta gurekin dauden kide aimara eta baribarrak, hizkuntza gutxituen egoerak partekatzen dituen egoera asko daudela ikusarazteko. Giro atsegina eta kitzikagarria izan zen Urepeleko eskolan bizitakoa eta herritarrekin mahai inguru polita izan genuen.

WhatsApp Image 2016-11-07 at 09.11.03
Egunari amaiera emateko, Bankara joan ginen herrikoekin batera parranda
ederra botatzeko: zenbat dantza, kantu eta algara!

Asteburuari amaiera emateko, igandean Esnazun bazkaldu genuen, janari goxo eta paraje ezin hobe batean, eta Xan bera eta Garabideko Karine agurtu ondoren itzuli ginen Eskoriatzara, gaurtik aurrera badugu eta nahikoa lan eta eskola!