Etiketaren artxiboa: Kontseilua

Justizia Soziolinguistikoa (1)

-n -kargitaratuta
Erantzun

Kirmen Uribe

Orain dela gutxi, elkarrizketa bat egin zioten Kirmen Uriberi “11 entzuteko” saioan. Gustatzen zait Kirmen Uribek gauzak nola azaltzen dituen: badu erradikaltasun puntu bat, baina formetan oso pertsona goxoa da eta poesia ukitu bat uzten du hitzartze bakoitzean. Geroko mahai-inguruan ere parte hartu zuen, euskararen egoera hizpide.

Kirmenek bi mugimentu edo bi sentimendu ikusten ditu, euskararen inguruan; biak elkarrekin txirikordatuak. Batetik garbi ikusten du euskararen “afera” eskubide kontua dela, eta eskubide zibilekin loturik dagoela. Euskararen alde egitea komunitate bat bizirik izateko eskubidea defendatzea da. Hortaz, hizkuntza indarberritzea beste eskubide eta beste borroka askorekin dago harremanetan: natura, queer, berdintasuna… Arlo horietan gertatzen den bezala, urratsak ematen direnean ere, ezin dugu pentsatu dena egina dagoenik. Adi egon beharra dago, guardian…

Bestetik, aldarrikatzen du euskaraz hitz egitea mundua hobetzeko modua dela: mundu jasangarriagoa, gustagarriagoa, dibertsoagoa eta koloretsuagoa izateko modua, alegia.

Programa osorik hemen: https://www.eitb.eus/eu/nahieran/saioak/11-entzuteko/2024-06-04/osoa/9067/233300/

Justizia soziala

Kirmenen diskurtsoan Kontseiluak planteatu izan dituen hainbat ideiaren zantzuak ikusi ditut. Izan ere, Kontseiluak adostasun berriak lantzeko beharra aldarrikatzen duenean, justizia sozialaren ideia erdigunera ekartzea planteatu izan du: “hizkuntzaren afera ez da euskaldunon kontua soilik, baizik eta hori gainditzen duen zerbait, demokraziarekin eta justizia sozialarekin lotuta dagoena.  Hizkuntzaren auzia auzi demokratikoa eta justizia sozialekoa da”.

Aroak ere –euskara indarberritzeko eta euskaldunok ahalduntzeko marko estrategikoak– euskara biziberritzeko prozesuak justizia soziala eta gizarte-inklusioa bilatu behar dituela dio. Are gehiago, planaren nahi estrategikoa da “euskal hiztun aktiboak eta ahaldunduak dituen komunitatea indartzea, gizarte ekitatibo eta justua eraikitzeko helburuz“.  Neurrietan ere horretaz dihardu, euskararen erakargarritasuna lantzea proposatzen duenean; euskara ekitatearekin, justizia sozialarekin, ekologiarekin, jasangarritasunarekin eta erresilientziarekin lotuz.

Ez dakit ideiak erabat berdinak ote diren, baina oso sintonia interesgarria ikusten diet. Noizbait entzun dut, kontsentsoak nahi direnean, kontzeptuak gehiegi ez zehaztea komeni dela. Ez dakit, bada! Zehaztu ahala, joango gara ikusten!

[Hemen] jarraitzen du.

Gazteak eta kristalezko sabaia

-n -kargitaratuta
Erantzun

HIZKUNTZA POLITIKARAKO Sailburuordetzak GU GAZTEOK txostena argitaratu zuen 2016an, Euskararen Aholku Batzordearen enkarguz. Oso lan txukuna da: laburra, zuzena eta esanguratsua. 12-14 urteko gazteen hizkuntza egunerokotasuna aztertu eta zazpi ondorio proposatu ditu. Honatx:

  1. Euskara zaharren hizkuntza izatetik haur eta gazteen hizkuntza izatera pasa da
  2. Hiztun berrien belaunaldi bat sortu dugu, euskara ikasi dute eta euskararen (hizkuntzaren) kulturan sozializatu dira
  3. Euskarak gazteei eskaintzen dienari begiratu behar diogu
  4. Euskararen kulturari erreparatzeko beharra eta euskararen kultura erreparatzeko beharra
  5. Gazteen euskararen erabileran bi helduleku nagusi daude: ohitura eta diskurtsoak
  6. Gazteen praktika-komunitateetan gaztelaniak presentzia handia du
  7. Gazteen hizkuntza-praktiken bi ezaugarri nagusiak: nahasketa eta mudantza

Ikerketa partehartzailea da, eta zentralitatea ematen dio gazteen ikuspegiari. Barru-barrutik begiratzen dio gazteen errealitateari.

Beste ikuspegi batetik, bi kezka eta arrisku aipatu izan dira, gazteen egoera linguistikoari erreparatzeko:

  • Euskararekiko atxikimendu likido(ago)a.
  • Helduen hizkuntza-praktiken nagusitasuna eta erreferentziagarritasuna.

Lehenaz Jon Sarasuak hitz egin du sarri:

“Bizitza guztian ikastolan ikasi duen ikasle batek, mila teorema eta teoria ikasi ditu euskaraz, baina ez daki hizkuntz gatazka dagoen herri batean minimoki manejatzen, euskaldun koherente izaten. Daukan atxikimendu likido horrekin, ez du inolako arazorik erderara pasatzeko”

Horri aurre egiteko baliabideak ematea proposatzen du Sarasuak: espresiozkoak, arrazoibidezkoak, emozionalak…

Bigarrenaz Kontseiluak ohartarazi du, duela gutxi:

Kontseiluak ohartarazi du haurretan eta gazteetan izaten ari den aurrerabidea talka egiten ari dela “kristalezko sabai” batekin: helduen artean gehiengoa direla erdaldunak, gizartearen funtzionamendua erdarazkoa dela, eta hor aurrera egin ezinda daudela belaunaldi horiek. Ildo horretan, ikasitako babesgabetasuna kontzeptua aipatu dute: “Euskaraz hitz egiteko ahalegina egin eta lortu ez duenak, estresaz harago, egoera sozialera egokitzeko jokabidea izango du”.

Oso gustukoak ditut metaforak. Kristalezko sabaia generoaren inguruan sortutako metafora da: emakumeei goi-karguetara heltzea galarazten dien oztopo ikusezina da kristalezko sabaia. Beste hainbat alorretan ere erabili izan da, era guztietako minoriak dituzten trabak agerian jartzeko.

Nago Kontseiluak kontzeptua oso-oso era egokian erabiltzen asmatu duela! 

Zoritxarrez! ;-(

 

 

 

Globalizazio berria

-n -kargitaratuta
Erantzun

Sare izan

1996ko uztailean Lehen Topaketa Intergalaktikoa izan zen Chiapasen, EZLNk deituta. Amaieran Errealitatearen Bigarren Adierazpena irakurri zen, kontinenteetako mugen gainetik, neoliberalismoaren aurkako eta gizateriaren aldeko erresistentzia-sareak sortzera dei eginez: “…diferentziak onartuz eta antzekotasunak ezagutuz, hango eta hemengo erresistentziek mundu osoko erresistentziekin bat egin behar dute. Sarea hori da. Elkarri sostengua emateko bidea da. Ez da antolakunde bat. Ez du erdigunerik, ez erabakigunerik. Ez du aginte zentralik, ez hierarkiarik. Erresistitzen dugunok gara sarea”

Ongi etorri Blockadiara

Naomi Klein idazle kanadarrak This changes everything liburuan (Honek dena aldatzen du) Blockadia aldarrikatu du. Blockadia lurralde trasnazional eta ibiltari bat da, proiektu estraktiborik eta antiekologikorik sortzen den orotan azaleratzen dena. Tokian tokiko erresistentzia da, lurraren defentsan, lurraldetasunari lotua, baina begirada globalez ondo hornitua. Blockadia Amazonia da, edo Gasland… edo Garoña, edo Itoiz, edo Zubieta…

Elkarri argia eman diezaiogun

faro-76564Hitzargiak egitasmoa, distantziak distantzia, badu zerbait Blockadiatik. Hitzargiak – Elkar argitzen duten hizkuntzak egitasmoa hizkuntza-aniztasunaren aldeko aldarria da: “biziberritze-prozesuan murgilduta dauden hizkuntza- eta hiztun-komunitateen arteko harreman berriak sortzea eta jadanik existitzen direnak indartzea du xede. Zenbat eta hizkuntza-komunitate gehiago aktibatu eginkizun honetan, orduan eta aukera gehiago izango baita emaitza arrakastatsua izateko.”

Hala bitez!