Poli…teknikoak

-n -kargitaratuta
Erantzun

urna-elecciones[BAT]

Jone Goirigolzarri ikerlariak tesia egin berri du EAEko alderdi politikoen hizkuntza ideologiaz. Horren inguruko komunikazio bat aurkeztu du IkerGazte2015 kongresuaren baitan. Lan horretan Manifesto Project–en metodologia erabili du: edukien azterketa kuantitatiboa. Pasarte guztiak beren edukiaren arabera etiketatu eta ideia bakoitza zenbatean agertzen den kontatu. Irratian elkarrizketa bat egin diote, eta bi ideia aipatu ditu: (a) aldeak daude diskurtso linguistikoen presentziari dagokionez: ezker abertzalearen kasuan euskararen agerpena % 18 da, gainontzeko alderdien kasuan % 4 inguru; (b) ezberdina da, halaber, normalizazioari buruz alderdi bakoitzak duen ikuspegia; PPk aipatu ere ez du egiten; PSOE horren alde agertzen da, baina herritarren borondatea jartzen du beste ezeren aurretik; EAJ, Ezker Abertzaleak eta Ezker Anitzak era bateko edo besteko neurri aktiboak proposatzen dituzte.

Interesatzen zait hizkuntza ideologien kontua. Alderdi politikoen baitan dauden hizkuntza ideologiak aztertzeko, egongo dira hauteskunde programak baino lagin interesgarriagorik. Dena den, lan interesgarria dirudi.

[BI]

Hauteskundeen aurreko astean hizkuntza politikari buruzko mahainguru bat ikusi nuen: herritarren hizkuntza eskubideak eta administrazioa euskalduntzeko neurriak, lanpostuak eta hizkuntza eskakizunak, euskara planak, baliabideak eta aurrekontuak, zeharlerrotasuna eta parte hartzea. Ondo, baina ideia berri gutxi.

[HIRU]

Politikarien eta teknikarien arteko (lehen) harremana ez da beti samurra izaten. Ezagutza teknikoa (expertise) gainbaloratzeko tentazioa dugu: gu gara adituak, gurea da egia, nor dira hauek zer egin behar dugun esatera etortzeko? Gizarte eragileekin biltzen garenean ere tentazio bera izan ohi dugu. Boaventura de Sousa soziologoak jakintzen ekologia  defendatzen du: ezagutza ezberdinak kontuan hartzea eta integratzea. Buruan gordetzeko moduko kontzeptua iruditzen zait.

Duela gutxi Joan Subirats irakaslearen artikulu bat irakurri dut: Se necesitan politécnicos. Gustatu zait. Politeknikoak: ikuspegi politikoa (polistikoa, Sarasuaren hitzetan) eta ikuspegi teknikoa harmonizatzeko gauza diren pertsonak. Bideragarritasun teknikoa ez dela nahikoa dio, bideragarritasun soziala ere beharrezkoa dela. Subiratsek deliberazio demokratikoa defendatzen du horretarako.

Ideia interesgarriak burua apurtxo bat nekatzeko.

Batzorde interdepartamentalak

-n -kargitaratuta
Erantzun

Inoiz egokitu al zaizue batzorde interdepartamental batean partea hartzea edo dinamizatzea?

Quim Brugué eta beste irakasle batzuen ustez interesgarria da egitura horiek aztertzea. Lau aztergai-multzo identifikatu dute, eta hainbat batzorderen azterketa egin. Aztergaiak honakoak izan dira:

  • Helburuak: zergatik eta zertarako dira batzorde interdepartamentalak?
  • Aktoreak: Nortzuek hartzen dute parte?
  • Faktore tangibleak: prozesuak eta errekurtsoak
  • Faktore intangibleak: harremanak, konfiantza eta lidergoa

Imagen1Irakasle hauen esanetan zeharlerrotasuna termino fetitxea da, edozertarako balio baitezake. Batzorde interdepartamentalak kontzeptu hura operatibo bihurtzeko sortu ziren, baina arrakasta txikia izan dute: helburu argiak eta errelebanteak betetzeko sortu ziren, eta espazio lausoak eta irrelebanteak bihurtu dira. Hori da marka, gero! Zeharlerrotasuna irtenbide gisa proposatu, eta arazo bihurtu.

Quim eta enparauen ustez, antzerki baten modukoak dira batzorde interdepartamentalak: zaharlerrotasuna antzezten dute, baina den-denak kontzienteak dira errealitatea oso bestelakoa dela. Batzorde hauen helburua informazioa partekatzea da, eta kontzientziak lasaitzea… askoz gehiago ez. Espazio erritualizatuak dira, ez deliberazioa bermatzeko edota irtenbideak era kolektiboan eraikitzeko espazioak. Ez dute erabakirik hartzen, eta ez dute erabakirik inplementatzen. Ez dira organo politikoak, ezta organo tekniko huts-hutsak ere: beren helburu nagusia ez da erabakiak hartzeko prozesuetan intzidentziarik izatea, ezta politika publiko eraginkorragoak izatea ere… edo bai: bi helburuak dituzte aldi berean, eta bakar bat ere ez.

Faktore intangibleak ere garrantzitsutzat jotzen dituzte. Egitura piramidaletan autoritatea da funtzionamenduari eusten dion zementoa; egitura horizontaletan, ordea, konfiantza. Konfiantza igurtzitik sortzen dela esan ohi da, eta igurtzi gutxiko organoak dira batzorde interdepartamentalak. Lidergoari dagokionez egoera ezberdinak identifikatu dituzte: oro har lidergo politikoa urrun samar atzeman dute, eta lidergo teknikoa ez erabat egokia. Izan ere, zeharlerrotasunak lidergo berezia eskatzen baitu, intentsoa eta apala era berean: intentsoa, inertziak gainditzeko intentsitatea behar delako; apala, beharrezkoa delako lankideen ezagutzatik elikatu behar garela onartzea.

Ikuspegi derrotista samarra? Ez dakit, bada! Ni neu bi ondoriorekin geratzen naiz:

  • Lehen esan bezala, batzorde interdepartamentala ez da espazio politikoa eta ez teknikoa. Zer da, bada? Artikuluaren egileen ustez, ikasketarako espazioak dira: elkarrizketa eta elkarrekintzaren bidez elkarrekin ikasteko espazioak eta deliberazioaren bidez ezagutza praktikoa sortzeko espazioak
  • Batzorde interdepartamentalak hainbat baldintza behar ditu ondo funtzionatzeko: lehentasun politikoa, helburu ondo definituak, arduradunen konpromiso esplizitua eta lidergo errelazionalaren bultzada. Baldintza horiek betez gero, aberasgarriak izan daitezke.

Eta ideia probokatibo bat, amaitzeko: euskara planetarako batzorde interdepartamentalak beharrezkoak al dira? Kontuan izan! Irakasle hauen arabera, batzorde interdepartamentalek soil-soilik zentzua dute, baldin eta gaia lehentasunezkoa bada, eta baldin eta benetan agintarien agenda politikoan badaude.

Oso ikuspuntu kritikoa, baina oso artikulu interesgarria. Hemendik eskuratu dut:

¿Inteligencia administrativa para abordar “problemas malditos”? El caso de las comisiones interdepartamentales. Quim Brugué, Ramón Canal, Palmira Paya. Gestión y Politica Pública. http://www.scielo.org.mx/scielo.php?pid=S1405-10792015000100003&script=sci_arttext

Hiztun berriak, hiztun legitimoak

-n -kargitaratuta
2

image_gallery2013ko abenduan hizkuntza gutxituetako hiztun berriei buruzko mintegi bat izan zen Bartzelonan: “Nous Parlants: un concepte en construcció / New speakers: concept in progress”. Gerora dossier monografiko bat argitaratu dute DIGITHUM aldizkarian. Dossierrak aukera ematen du gaia herrialde ezberdinetan nola lantzen ari den ikusteko… Nor dira hiztun berriak? Zein beren tipologia? Nola, zenbat eta zergatik ikasten dute? Nola negoziatzen dute beren legitimitate eta autoritate linguistikoa?

Merezi du begiradatxo bat ematea.

Euskaldun zahar vs. Euskaldun berri

Euskal Herrian euskaldun zahar / euskaldun berri dikotomia aztertu da. Euskaldun zaharra da, oraindik orain, hiztun legitimoaren eredua. Hiztun berrien artean badira legitimitate hori bera eskuratu, “euskaldun berri” etiketa gainetik kendu, eta beren burua  euskalduntzat hartzen dutenak (ez berri, ez zahar… euskalduna). Bi dira horretarako gakoak: hizkuntzaren erabilera (testuinguru euskaldun batean bizitzea edota gizarte-sare euskaldunak izatea) eta hizkuntzaren aldaera (hizkuntza “naturala” erabiltzea, lekuan lekuko aldaera, erregistroetan aberatsa).

Hiztun esentzialak

Galizian hiztun berrien tipologizazioa galizieraz egiten duten erabileraren arabera egin dute: hiztun berri esentzialak, funtzionalak, okasionalak eta potentzialak bereizi dituzte. Horren arabera, hizkuntza-jokabidea erabat aldatzen duten hiztunak dira hiztun berri esentzialak. Minoria bat dira, baina hizkuntzarekin oso-oso konprometituak, bizitzaren arlo guztietara eramaten baitute hizkuntzaren erronka. Minoria izatea ez da beti txarra. Minoria izatea kontzeptu konplexua da, beren ustez: botere gutxi duen gizataldea minoria bat da, gizarte eraldaketa bilatzen duen talde berritzailea ere bai.

Muda linguistikoak

Irlandan eta Katalunian muda linguistikoen gaia landu dute. Gure artean Pello Jauregik ere halako zerbait aipatu izan du. Muda linguistikoak hizkuntza-aldaketak dira, hiztunen bizitza-ibilbidearen une kritiko jakinetan eragiten direnak. Irlandan zazpi une identifikatu dituzte, hizkuntza aldaketak eragin ditzaketenak: (1) lehen hezkuntzatik bigarren hezkuntzara igarotzea, (2) bertako hizkuntza nagusi duen eskola batera aldatzea, (3) zonalde soziolinguistiko aldekoago batera aldatzea, (4) unibertsitatera igarotzea, (5) familian aldaketak, (6) lanean aldaketak, (7) erretiroa hartzea. Irlandan ikusi dutenaren arabera, aldaketa hauek guztiak mugarri txikiak dira, arian-arian erabilera maila altuagoa eragiten dutenak. Aldaketa metagarriak dira. Katalunian, ordea, aldaketa horiek bat-batekoagoak izan ohi direla ikusi dute: inflexio-puntuak dira.

Hizkuntza gutxituak eta harrera egitea

Herrialde katalanetan aspaldi nabarmendu dute etorkiznen lehen harremana harrera-gizartearekin gaztelaniaz dela eta ez katalanez. Hala ere, prozesua graduala dela defendatzen dute, gaztelaniarekin hasten dela baina ez da erabat amaitzen katalana ere eskuratu arte. Gaztelania hizkuntza franko gisa legitimatzen da; katalana “integrazio sinbolikotzat” jotzen da.

Dossier osoa hemen eskuratu daiteke:

PUIGDEVALL, Maite (coords). (2013). “El nous parlants de llengües minoritàries: pertinences i legitimitats » [dossier en línia]. Digithum. Núm 16. UOC . [Kontsulta-data: 2015-05-12]. http://digithum.uoc.edu/ojs/index.php/digithum/article/view/n16-puigdevall/n16-pugdevall-cat

Aste honetan hitzaldi bat egon da Deustuko Unibertsitatean: Hizkuntza gutxituetako hiztun berriak hiztun aktibo bihurtzeko gakoak. Pena izan da bertaratzerik ez izana.

Kontsentsuaren alde… eta kontra

-n -kargitaratuta
Erantzun

> Bat

Matematika gaztelaniaz ikasitakoa naiz. Gogoan dut kosta egiten zitzaigula máximo común divisor (zatitzaile komunetako handien) eta mínimo común múltiplo (multiplo komunetako txikien) bereiztea. Gerora, bestelako testuinguruetan erabili behar izan dugunean ere, hibrido bitxi samarra asmatu izan dugu bi jarreren puntu komunak adierazteko: mínimo común divisor. Matematiketan alferrikako operazioa da, bi zenbakiren zatitzaile komun txikiena beti “1” delako.

> Bi

Duela gutxi termino berri bat ikasi dut, oso-oso egokia: zoru komuna. Zoru komuna oinarri-oinarrizko adostasun-multzoa da, elkarrekin zerbait eraikitzeko beharrezkoa dena. Mikel Irizarri irakurri nion lehen aldiz hemen.  Besteak beste, honela zioen:

Zoru komunekin gertatzen da ogiaren orearena: zabaldu ahala mehetu egiten dira. Hau da, jende askok partekatzen ditu ideia gutxi batzuk eta, partekatzen dena trinkotu ahala, ados daudenen kopurua jaitsi egiten da.

Zeru komuna ez da helburua, kontsentsuak eraikitzeko abiapuntua baizik.

> Hiru

Tomas R Villasante irakasleak ere halako zerbait esan ohi du planifikazio partizipatiboen inguruan. Bi kontsentsu mota bereizten ditu: gehikuntza bidezko kontsentsua eta minimoen gaineko kontsentsua. Lehenak ezer gutxirako balio duela esan ohi du, eta zoritxarrez halako asko dagoela: denon eskakizunak jaso, eta bata bestearen ondoan jarri, kontraesanik bada ere.

> Lau

Villasanteren ustez, planifikazioaren arazoak formulatzeko eta irtenbideak elkarrekin bilatzeko prozesua denez, interesgarria da ahalik eta talde kritikorik dentsoena biltzea ekintzari ekiteko: conjunto de acción, esaten du berak. Horretarako, ideiak eta jarrerak mapeatzea gomendatzen du, eta prozesu dialogikoak bideratzea.

Ohartu zarete? Ez du handia hitza erabiltzen, dentsoa baizik.

Lau jarrera bereizten ditu harek: afines (kidekoak), diferentes (ezberdinak), ajenos (besteak) eta contrarios (aurkariak):

  • Gureak (kidekoak) ezagutzen ditugu. Erraza da bilera batera deitzea. Ezagutzen ditugu beren jarrerak, baina ñabardurak interesatzen zaizkigu.
  • Ezberdinekin gauza komun asko ditugu: antzeko arazoak, antzeko kezkak. Ikuspegi ezberdinak ere bai. Haiekin negoziatu behar da, eta erabakiak hartzeko espazio zabalagoa sortu.
  • Besteak urrunago daude, bestelako logika baten arabera mugitzen omen dira. Erakarri nahi ditugu; limurtu eta pertsuaditu.
  • Alferrik da jarrera antagonikoak (aurkariak) integratu nahi izatea. Villasantek errebertsioa edo isolamendua proposatzen du. Euren proposamenen arrakasta eragoztea da kontua.

Honela laburtzen du:

GRAFIKOA

 > eta Bost

Amaitzeko txio zahar bat berreskuratu nahi dut, eta hona ekarri:

Ongi izan!

Gobernantza euskara zerbitzuetan

-n -kargitaratuta
Erantzun

descargaGogoan dut Iñaki Arrutik Hizkuntza plangintza udalarri mailan ikasgaia eman izan duela HIZNET ikastaroaren baitan. Udaletako euskara zerbitzuei errepaso interesgarri ematen die bertan: zer izan diren eta zer diren. Egunen batean euskara zerbitzuen historia (eta istorioak) kontatu beharko lirateke. Bitartean, oso hurbilpen interesgarria iruditzen zait Arrutiren lana.

Iñaki Larrañagak, Gotzon Egiak eta Kike Amonarrizek Jakin aldizkarian argitaratu zuten testu bat erabili izan du Iñaki Arrutik ikasgairako: “Euskal Herriko hizkuntz normalizazioaren zenbait alderdi”, 1984. urtean argitaratua (Jakin 32). Izan ere, lehenengo euskara zerbitzuak garai horretan sortuko baitziren. Honela kontatzen dute.

… itzultzaileen egoera zeharo desberdina da herri batetik bestera, bai egoera laboralaren aldetik –soldata, lanordu eta lan-maila desberdinak– nola betetzen dituzten funtzioen aldetik –aktak bete eta itzuli, eguneroko paperak itzuli, funtzionarioei euskaraz klaseak eman edo herriko berreuskalduntze-prozesua bultzatu.

Artikuluan, garai hartako egoera eta joerak azaltzen dira. Borondate ona, eta baliabide gutxi. Denetarik egin beharra: itzulpenak, jaialdi bat antolatu, kartelak jarri, eskolak eman. Bakoitzak ahal zuena, ahal zuen moduan. Oro har, hiru jokabide nabarmentzen du: (a) kultur batzordeen bidez lehen urratsak eman; (b) itzultzaile-dinamizatzaile figura hibridoa erabiltzea, (c) berariaz euskara zerbitzuak sortzea.

Joan Subirats irakasle aditua da politika publikoetan. Harek ere politika publikoen ibilbidea aztertu du, eta hiru eredu bereizi: burokratikoa, planifikazio estrategikoa eta gobernantza. Jakin aldizkariak kontatzen duen egoera nekez sar daiteke horietako batean: eredu pre-burokratikotzat jo genezake.

Dena den, gogokoa dut Subirats irakaslearen azalpena. Iruditzen zait oso ondo kokatzen dituela euskara zerbitzuetan egon diren (eta dauden) jarrerak eta joerak.

  • Eredu burokratikoa. Administrazioak egitura hierarkikoa behar du: prozedura esplizituak eta erabat arautuak. Nork bere lekua eta bere funtzioa du, eta horren arabera jokatu behar da.
  • Planifikazio estrategikoa. Enpresa pribatuaren teknikek bidea egin dute administrazio publikoetan: management berriaren garaia da. Helburuak, estrategiak, plana estrategikoak, ekintzak… Lagun batek erdi-txantxetan dioen bezala: AMIAren garaia da.
  • Gobernantza. Errealitatea konplexua da, eta erabakiak hartzea ere bai. Administrazio tradizionalak mugak ditu, eta hutsuneak ere bai: hutsuneak funtzionaltasunaren aldetik, eta hutsuneak legitimitatearen aldetik. Gauzak egiteko modu berriak bilatu behar dira, eta gobernua gizarte zibilera ireki. Gobernantza, hortaz, parte hartzea da; funtzionamendu horizontala da; gobernu erlazionala da; zeharlerrotasuna…

Nik neuk ez dut zalantzarik nora jo behar dugun, kontua da haraino iristea zenbat kostako zaigun.

Zozomikoteak

-n -kargitaratuta
Erantzun

J.M. Olaizola Txilikuk kontatzen du Axa mixa zilarra liburuan:

Behin batean bazen artzain bat. Martxoa ia amaitzekotan zegoen eta negua pasa zela pentsatu zuen. Erabat harrotuta, honela esan omen zion Martxori:  

— Martxo txartxo garagartxo, orain ez nauk hire beldurtxo! 

Martxo haserretu egin zen artzainarekin eta zigortzea bururatu zitzaion. Baina bi egun eta erdi besterik ez zeuzkan eta haiek gutxitxo ziren mendeku hartzeko. Orduan, bi egun eta erdi eskatu zizkion Apirili: 

— Apiril biribil, emaizkidak bi egun eta erdi; kendu behar zizkioat artzain horri artalde eta begi. 

Eta Apirilek bi egun eta erdi eman zizkion Martxori. 

Martxo hasi zen euri-jasak, txingorradak eta eguraldi txarrak egiten eta artzainak egunero gurutzatu behar zuen erreka bere bidetik irten zen eta artaldea eraman zion artzainari. 

Bazuen artzain horrek ahari bat asko maite zuena eta hura ez galtzearren bizkarrean hartu eta erreka igarotzen hasi zen. Errekaren erdian, ahari horrek, ikaratuta edo, adarkada bat eman zion artzainari eta begia atera zion.

Geroztik, martxoaren bukaeran eta apirilaren hasieran eguraldi txarrak egiten ditu beti: zozomikoteak dira. Egun horietan biltzen omen dira zozo-bikoteak habiak egiten hasteko.

Bihar da apirilaren lehena. Ongi izan!

Euskararen bidegorriak

-n -kargitaratuta
Erantzun

Eskolan ikasi genuen metafora zer den: adierazi nahi duguna modu bakan-betean adierazteko baliabide erretoriko bat. Emmánuel Lizcano soziologoak, ordea, bestela dio: ez omen dugu esan nahi duguna esaten; aitzitik, hizkuntza da gure ordez hitz egiten duena; hizkuntza, edo hizkuntzaren baitan bizi diren milaka metafora horiek guztiak, alegia. Hala dio “Las metaforas que nos piensan” liburuan,

Lorea Agirrek “Hizkuntza eta kulturaren garraioa, bidegorriak” hitzaldi eman du orain dela gutxi. Gustatzen zait bidegorrien metafora. Bidegorriak espazio hegemonikoak dira bizikleteroentzat; eta mundu globalizatu honen erdian, halaber, bestelako baloreak trasmititzen dituzte, baita bestelako erritmo bitala ere.

Mtz de Lunak, ordea, beste zentzu batean erabili izan du bidegorrien metafora:

“(…) Akaso izan den gabeziarik handiean orokortasun falta izan da. Adibide bat, Gasteizen bidegorriekin gertatu izan dena: bidegorri egin dira espaloi batzuetan, baina kale bukaeran bidegorria amaitzen da eta ezin izan da bizikletaz ibili. Hizkuntza batekin, horrenbeste: hizkuntza bat ezin da irakaskuntzan bultzatu eta, gero, ezer ez. Edo ibilbide osoa osatzen da edo, bestela, jai dugu…”

Ferran Suayk ere sarrera bat idatzi berri du “de l’horta estant” blogean: El carril bici com a metàfora. Testu osoa han duzue. Nik ideia batzuk besterik ez dut ekarri:

Bidegorriek –Ferran Suayren ustez– bizikleteroak babesteko balio behar zuten, eta joan-etorri sostenibleak areagotzeko. Izan ere, bizikleta jarduera osasungarria baita, neurriko esfortzu aerobikoa eskatzen du, eta ez du artikulaziorik mintzen (auto batek atropeilatzen ez bazaitu, jakina).

Baina bai zera!

Bidegorriek bizikletak errepidetatik kentzeko balio dute, autoei trabarik ez egiteko. Zoritxarrez, oinezkoak ere bidegorriak erabiltzen dituzte (ez baitute beste alternatibarik) eta bizikletak esker-eskuin ibili behar dira oinezkoak saihesten.

Konparazio batera, hori bera da Valentziako politika linguistikoaren helburua: ez valentzieriaz bizitzeko aukera bermatzea, baizik eta bertan nagusi diren “desgaitu linguistikoak” babestea. Horixe da ideia: bide estua, merkea, eta lan gutxikoa doitzea, benetan garrantzitsuak diren autoak errepide nagusietatik erosotasun osoz ibiltzeko. Izan ere, auto horiek espainera erabiltzen baitute gasolina gisa.

Eta, halere, bidegorriak maite ditut.

Source: Allartean

Fishman gogoko ez genuenean

-n -kargitaratuta
1

Euskalgintzan hasi ginela, deus gutxi genekien soziolinguistikaz. Beharrik ere ez. Ekin beharra zegoen, ez jakin.

Gerora etorri zen jantzi beharra, eta Txepetx deskubritu genuen: hitzaldi pare bat, mahai-inguru bat, liburua irakurri… Aluzinatu egin genuen: hizkuntza komunitatea trinkotu, funtzioak irabazi… halako kontrahegemonia moduko zerbait proposatzen zuen (orduan horrela esaten ez bagenuen ere).

Fishman zeritzan beste soziolinguista bat ere bazela jakin genuen. Baina harek bestelako irudia zuen: akademikoa, sotila, ofiziala; Jaurlaritzaren aholkularia zen. Baten batek esan duen bezala, Fishman bide instituzionalaren eta elebitasunaren ikurra zen, eta ezin zen gutarikoa izan. Irakurri ere ez genion apenas irakurri.

Gerora ikasi genuen A ala B hautatu ordez A eta B ekuazioa ere posible zela. Ikasi genuen soziolinguistika zerbait poliedrikoa dela: nondik begiratzen diozun, ikuspegi ezberdinak emango dizkizula, batzuetan kontradiktorioak, eta den-denak egiazkoak. Fishman estimatzen ikasi genuen, ideia batzuk oraindik ere deserosoak egiten bazitzaizkigun ere. Zertxobait hobeto ulertu genuen hizkuntzen dinamika.

Beranduago Mikel Zalbide heldu zen. Lehenik Ahuldutako Hizkuntza Indarberritzea: teoriak zer dio? artikulua argitaratu zuen erabili.com-en; handik gutxira, Joshua A. Fishman-en RLS edo HINBE. Zalbidek RLS (Reversing Language Shift) esamoldea HINBE (Hizkuntza INdarBErritzea) bihurtu zuen eta Fishmanen “physical breathing space” delako horiek arnasgune bataiatu. Fishmanen ideiak euskaratu baino gehiago egin zuen Zalbidek: gure errealitatera hurbildu. Ez zaizue iruditzen?


Source: Allartean

Legamia…

-n -kargitaratuta
Erantzun

Hitzaldi bati buruzko iruzkina irakurri dut: Izan zaitezke feminista euskaltzale izan gabe?
Eta ekologista? Izan zaitezke ekologista euskaltzale izan gabe? Eta justizia sozialean sinetsi?
Jon Sarasuak hiru motibazio nagusi aipatu ohi ditu: fluxu motibazioa, pragmatikoa eta balio erantsiarena. Laugarren eta bostgarren bat ere eransten ditu: paradigmaren motibazioa eta mintzoaren ahalmena. Sarasuak esan ohi du paradigmaren motibazioa aurrekoak baino minoritarioagoa dela. Legamia ere deitzen dio. Honela azaltzen du berak:

Aurreko hiru motibazio horiek pertsona batzuen kasuan ez ziratekeen aski izango, hizkuntza beste amets zabalago baten gako izan ez balitz. euskara bestelako mundu baten ametsaren garraiatzaile ere izan da askorentzat, paradigma zabalago baten apustu.

Ez dago gaizki esana!

Antzeko ideia Txepetxi irakurri izan diogu. Buruz ari naiz [eta -agian- oker ere bai, aipua ez baitut inon aurkitu]. Oker ez banago, hizkuntza funtzioak zerrendatu ondoren (identitatea, familia, lana, herria, nazioa, kultura eta nazioartekoa), Txepetxek iradoki omen zuen euskara eta gainontzeko hizkuntza minorizatuak funtzioen eskalan denik eta funtziorik garrantzitsuena betetzera deituak direla: elkartasunaren hizkuntzak izatera, alegia.
To eta no!

Populismoak kutsu peioratiboa du gure artean: demagogiarekin lotu ohi da, planteamendu arrazionalen gainetik planteamendu emozionalak nagusitzearekin, lidergoekin…Ernesto Laclau-k “La razon populista” liburua idatzi zuen 2005. urtean eta bestelako esanahia proposatu zuen: horren arabera, populismoa subjektu kolektiboa eraikitzeko prozesua da, demanda partikularretatik abiatzea osotasun bat eraikitzeko. Hortaz, demanda partikular horiek artikulatzea da gakoa: “ekibalentzia-kateak” eraikitzea eta demanda horiek guztiak ekibalente bihurtzea. Artikulazio horretarako zerbait behar zela zioen: ideia bat, pertsona bat… inorena ez delako denona izan daitekeen zerbait… demanda horiek guztiak ordezkatu ditzakeen ideia bat… Significante vacio deitu zion horri.Ideia baten aurkia eta ifrentzua dira.
Badakit euskara ez dela demanda partikular bat, ezta feminismoa, ekologismoa eta justizia soziala ere… baina erronka interesgarria da horiek guztiak nola edo hala artikulatzea.

Mamu bat dabil…

-n -kargitaratuta
Erantzun

Argazkia twitter-en eskuratu dut. Dato Económico aldizkaritik aterata dago, alegia enpresa munduko aldizkari ezagun eta “prestigiotsu” batetik. Gauza askotxo esaten du, lehen begiratuan iduritu baino askoz gauza gehiago

Deigarria egin zait bereziki fokoa argudio ekonomikoetan jarri izana:

Más de 2.000 millones de euros invertidos en el desarrollo del euskera, forzando en muchas ocasiones, es una cifra demasiado importante como para dejarla de lado en el análisis. Una cantidad que no responde a los resultados finales de uso entre la sociedad /…/ Y desde luego la conclusión es muy clara: se ha gastado o invertido mucho dinero sin éxito aparente.

Nola erantzun?

[Bat] Lorea Agirreren modura erantzun genezake eta ezetz esan. Kasurik onenean administrazioaren aurrekontutik % 2ra ere ez da heltzen euskararen sustapen aktiboan inbertitzen dena. Lorea Agirrek hizkuntza zentrala dela esan ohi du, hizkuntzarik gabeko jardunik ez dagoela apenas. Hortaz, euskararen sustapenean gastatzen ez dena, hizkuntza nagusiaren hegemonian gastatzen da.

[Bi] Bestela, Fishman soziolinguistikaren modura erantzun genezake, eta baietz aitortu… hizkuntza politika ez dela merkea. Ezta 2-3 urtean behin hauteskundeak antolatzea ez. Batean zein bestean gauza bera da jokoan dagoena: demokrazia.

[Hiru] Lakoff linguistaren modura ere egin genezake (Don’t Think of an Elephant), eta termino horietan eztabaidatzeari uko egin. Esaten duguna esaten dugula ere, euren markoa indartuko dugu: “krisi garaian, lehentasunak beste batzuk dira”… eta marko horretan ezer gutxi dugu irabazteko.

Ez dakit, bada. Hirurak iruditzen zaizkit egokiak.

Source: Allartean