Euskararen "ofizioak"

Joan den astean aurtengo Udaltop Soziolinguistika Jardunaldiaren bideoak ikusten aritu naiz. Gauza interesgarri askotxo ikusi dut; Nekane Goikoetxearen hitzaldia, esate baterako: Euskara teknikariaren rolaz: ezagutzari ekarpena praktikatik. Bi ideiarekin geratu naiz:

  • Euskara Teknikariaren profesioa berria dela dio, “kontsakratu” gabekoa. Oraindik ere arian-arian sortzen ari garen profesioa, alegia.
  • Profesionalizazioan sakontzeko, praktika gogoetatsua proposatzen du.

Orain dela hainbat urte, euskaltegien berrikuntza kurrikularrari buruzko mahai-inguru batean parte hartzea egokitu zitzaidan. Eztabaida polita izan zen. Euskalduntze mugimenduaren indarraz aritu ginen. Irakasleak ondo baloratuak zirela defendatu genuen, jende inplikatua zela, eta orohar oso ondo ikusiak.

Ideia horrek, ordea, bazuen ifrentzua. Batzuen ustez, euskara irakaslea “azpi-ofizio” baten modukoa zen: jende sinpatikoa, dinamikoa, atsegina… bai; profesional peto-petoak ez. Irudipena zegoen euskara irakaslea -jende askorentzat- tarte baterako jarduna besterik ez zela: ikasi bitartean, edo beste zerbait aurkitu bitartean.

Orain bezala, orduan ere praktika gogoetatsua proposatzen zen: irakaslea ikerlari bihurtu, ikasgelan bertan ikerkuntza bultzatu, nork bere praktikaren gainean ikertu eta ikasi, irakasleen diarioak erabili, behaketa… Dinamika interesgarria sortu zen, emaitza handi-handirik ez.

Hitzaldia ikustearekin batera, Olga Esteve irakasle kataluniarraren izena etorri zait gogora. Euskaltegietako irakasleentzat praktika gogoetatsuaren inguruko hainbat ikastaro eman zuen. Beranduago, 2010ean, berriro ere Euskal Herrian egon da, Ulibarri programaren baitan antolatzen den Eskola Hiztun Bila jardunaldietan. Orain dela hilabete gutxi, artikulu bat argitaratu du Eusko Ikaskuntzaren Ikastaria aldizkarian: Entre la práctica y la teoría. Comprender para actuar (pdf). Merezi du irakurtzea.

Gustatu zait Nekane Goikoetxearen hitzaldia. Déjà vu baten modukoa izan da.
Source: Allartean

Praktika kolektiboen ekologia (eta 2/2)

Lan mahaiak, euskara batzordeak, erabilera taldeak, aholku kontseiluak, jarraipen batzordeak… non daude, bildurik ez daudenean?

Alferrik dira talde dinamikari buruzko mintegiak, talde-lanari buruzko liburuak, bilera erangikorrei buruzko ikastaroak… hor ez dago erantzunik.

Micropoliticas de los grupos. Para una ecología de la practicas colectivas liburua irakurri dut duela gutxi. Hor ere erantzunik ez, baina pista bat edo beste bai.

Liburua atal laburrez osatuta dago, hurrenkera alfabetikoan: atal bat, ideia edo kontzeptu bat. Irakurketa ez lineala bultzatzen du: nonahitik noranahi. Halere, egileek bi ibilbide proposatzen dute: kontzeptu-hurrenkera bat kolektibo osatu berriei begiratzeko, eta beste bat krisian dauden kolektiboi begiratzeko.

Ideia interesgarririk? Baietz esango nuke. Lau adibide:

  • Gertakariak. Pasarte esanguratsuak dira kolektiboaren ibilbidean. Ibilbide bera bitan zatitzen dute: lehen eta gero. Bere garaian konturatu ere ez ginen konturatu. Orain, atzera begira, harrigarri egiten zaigu ohartu ez izana: seinaleak hor zeuden. Nola ez ginen ohartu? Komeni da seinalei adi egotea.
  • Memoria. Ezin da talderik egon, memoriarik gabe. Lehengo tribuetan bezala, kolektiboetan taldearen memoria zaintzen duenik behar da. Bilkuretan, erabakiak eta testuinguruak gogoratuko dizkigu: halako egoera batean, zein erabaki hartu genuen, eta zergatik. Rol garrantzitsua da.
  • Zaintza. Taldeak bere burua zaindu behar du. Taldeak gaitasun praktikoak behar ditu, baina bestelako jakintzak eta esperientziak ere bai, ez bere jarduna hobeto egiteko, baizik eta bere burua elikatzeko eta eraldatzeko. Alderdi praktikoaekin batera, komeni da taldearen “alderdi espirituala” ere lantzea.
  • Erabakiak. Bozketa ala kontsentsua? Erabakia bozketa bidez hartuz gero, zein da ados egon ez direnen alternatiba? Gehiengoa onartu eta kitto? Kontu hori zaintzea gomendatzen dute.Kontsentsuak ere badu koska bat. Kontsentua ez da adostasuna, ez da bat etortzea, baizik eta inplikazioa. Prozesu konplexua da: arazoren nondik norakoak asmatzea eta aukera aniztasuna irekita uztea. Inork kontrakorik ez esatea ez da kontsentsua. Erdarazko esaerak dioenaren kontra: el que calla… no otorga.
Begirada mikropolitikoak gogorarazten digu kolektibora ez garela esku hutsik gerturatzen. Bizipenak, desioak, nahiak, iragana, kultura… horiek guztiak gure fantasmak dira, eta ekosistema horren parte bihurtzen ditugu.

Ideia berri-berriak ez; errezetarik ere ez; zertan pentsatu, bai. Azken batean, esaldi ezagun hura parafraseatuz: «Hainbat jarraibide dago, praktika kolektibo egokiak eta sanoak eraikitzeko. Zoritxarrez, inork ez daki zein diren»

Liburua saretik jaitsi daiteke: http://www.traficantes.net/libros/micropoliticas-de-los-grupos


Source: Allartean

Lau apunte, lidergoei buruz

Eralan proiektuari buruz, eta Elkarrekin Berritzen jardunaldien ildotik, ideia batzuk ekarri nahi izan ditut hona. Lau apunte besterik ez dira:

Lidergo eraldatzailea

Antolakunde baten organigrama piramide baten moduan irudikatu ohi dugu: goiko erpinean zuzendaria, eta hortik behera gainontzeko guztiak. Boterean oinarritutako lidergoaren irudia da.

Eralan proiektuaren hitzaldi batean entzun nuen ideia horretatik abiatzea komeni dela: piramidea buruz behera jarri behar dela, eta erakundeko kide guztiei erabakiak hartzeko ahalmena eman (baita horretarako aukera estrukturalak sortu ere). Liderra piramidearen behealdean dago, horri guztiari eusten. Zerbitzuan oinarritutako lidergoa da. Ideia hori buruan itsatsia geratu zitzaidan.

Lacandonatik

Zapatismoa, alde askotatik, mugimendu atipikoa da. Kultura indigenen jakintzatik eta filosofiatik edan du, eta komunitate indigenen zerbitzura aritzeko borondatea erakutsi. Komunitate zapatistetan agintariek “obedituz agindu” behar dutela esan ohi da. Horretaz ari gara, ezta?

Lidergo elkarbanatua

Badakit ez dela horrela, baina… Lidergo eraldatzailea entzuten dudanean pertsonak irudikatzen ditut; lidergo partekatua entzuten dudanean, lantaldeak eta ekipoak.

Hacker etikatik lidergo elkarbanatuaren ideia proposatu digute. Lidergo elkarbanatua entzuten dudanean… sareak eta komunitateak irudikatzen ditut. Komeni da ideia horretan sakontzea.

Ahaluztea edo “desenpoderamendua”

Ahaluztearen kontzeptua hilabete hauetan entzun dut lehen aldiz (hemen, adibidez). Atzean dagoen ideia oso ezaguna egiten zait. Ahaluztea botereari edo “lidergoari(?)” uko egitea da, eraikuntza kolektiboa ahalbidetzeko. Irudipena dut proiektu askoren porrota hortik etorri ohi dela: lidergo-gatazkengatik edo lidergoari buruzko ideia okerrengatik.

Source: Allartean