Claude Hagègek, Halte à la mort des langues / No a la muerte de las lenguas liburuan, hizkuntzak hiltzeko estatuek erabili izan dituzten menderaketa-tresnak aztertzen ditu. Jakina denez, eskola izan da tresna eraginkorrenetako bat. Herri menderatuen imaginarioan biolentzia sinbolikoaren ikurra da eskola, baita sarritan biolentzia fisikoarena ere.

Hagègek bahitutako haurren kasua kontatzen du bere liburuan. Kanadan eta Estatu Batuetan, esate baterako. Kolonizatzaile zurien ustez, haur indigenak zibilizatzeko modu bakarra zen haurrak beren komunitateetatik aldentzea, erauztea, eta beren ingurukoen eraginetik urruntzea. Urruneko eskola edota internadoetara bidaltzen zituzten. Han misioneroek eta irakasleek hizkuntza hegemonikoa irakatsi eta argi azaltzen zieten jainkoak ez dituela hizkuntza mordoiloak maite, hizkuntza garbiak maite dituela, eta zurien hizkuntza ikasi beharra dagoela, harik eta propioa ahaztu arte. Zigortu egingo zuten, lagunekin edo herrikideekin beren hizkuntza erabiliz gero. Den-dena beren hobebeharrez: “indioa hil eta gizona salbatu”.

Australian ere, jokabide bera erabili zuten 1850 eta 1960 urteen artean (ehun eta hamar urtez!). Haur horiei BELAUNALDI LAPURTUAK deitu izan zaie. Bada film bat hori guztia kontatzen duena: RABBIT-PROOF FENCE. Gaztelaniaz “generación robada” du izenburu, eta izen horrekin bilatuz gero, erraza da sarean topatzea. Merezi du ikustea.

Archie Roach kantaria ere bere familiatik bereizi zuten haur horietako bat da. “Charcoal Lane” bere lehen diskan Took The Children Away abestia grabatu zuen.

Istorio hau egia da
Ez nizuke gezurrik esango
Promesak egin zizkiguten, gero bete ez zituztenak
Hesiz inguratu gintuzten, ardien antzera
Esan ziguten: etorri eta hartu gure eskua
Eta misiora eraman gintuzten
Eta irakurtzen, idazten eta otoiz egiten erakutsi ziguten
Baina gero haurrak eraman zituzten
Haurrak
Eraman
Urrun
Amaren bularretik urrun