Mikrosoziolinguistika
Sorreratik bertatik bere diziplinartekotasunaren apologia egin du soziolinguistikak: hainbat iturritatik emaria jaso, urak nahasten utzi, eta ur berria eskaini.
Nahasketa horretatik makro eta mikrosoziolinguistikaren arteko bereizketa interesatzen zait bereziki. Badirudi makrosoziolinguistika soziologiatik gertuago dagoela; eta mikrosoziolinguistika, aldiz, soziolinguistika bariazionaletik, komunikazioaren etnografiatik edo soziolinguistika interakzionaletik.
Eztabaidagarria izan daiteke, jakina. Xabier Erizek, esate baterako, bien arteko lotura azpimarratzen du: “bi lagunen arteko elkarrizketa bat mikro-soziolinguistikari dagokiola esan daiteke, baina bata euskalduna eta bestea erdalduna baldin badira, baliteke haien elkarrizketan bi hizkuntza komunitateen arteko harreman orokorrak islatuta agertzea, eta, orduan, makroarekin topo egingo genuke”.
Niri ere —Txerrak esan ohi duen bezala– mikrosoziolinguistika interesgarriagoa egiten zait, eguneroko harreman sareak eta lekuan lekukoak ikertzen dituelako.
Mikropolitika linguistikoak
Treballs de Sociolingüística Catalana aldizkariaren azken alean [2019] Emili Boix-Fuster-ek elkarrizketa luze bat egin dio Albert Bastardas irakasleari. Bertan mikropolitika linguistikoen beharra aldarrikatzen du, eskolarako, bereziki.
Ideia iradokitzailea da: «mikropolitikak»proposatzen ditu, egoera informaletan euskararen erabilera handitzeko. Bere ustez, lehentasunezkoa da katalana harreman interpertsonaletan indartzea, batez ere, katalana lehen hizkuntza ez duten haur eta gazteei begira. Eguneroko elkarrekintza horiek behar-beharrezkoak dira, haur eta gazte horiek katalanez behar besteko jariotasuna eta bat-batekotasuna eskura ditzaten. Eskolak ezin die hori eman, eta hori gabe nagusitu egiten da gaztelaniaren inertzia.
Haur eta gazte horien ahozko hizkuntza «kolokializatu» behar da. Horretarako estrategiak bilatu behar dira. Hor dago, Bastardaren ustez, gakoa. Ikasleek ezin dituzte gaitasun horiek ikasgelan jaso. Gauza batzuk nekez ikasi daizteke : didaktikoen bidez. Hizkuntza kolokiala nekez irakatsi daiteke gelako lau hormen artean. Gakoa da horrelako interakzioak ugaritzea: ahalik eta interakzio gehien, ahalik eta esanguratsuen; kantitatea eta kalitatea, alegia.
Mikronazionalismoak
Feminismoak garatu duen «mikromatxismo» kontzeptutik abiatuta, Micro Nacionalismos liburua argitaratu du Jorge Cagiao irakasleak. Mikronazionalismoak, mikromatxismoen antzera, oharkabean joan ohi dira, arreta handiz begiratu eta aztertu ezean. Liburuak horixe nahi du: jokabide horiei mozorroa kendu, eta agerian jarri. Joxe Manuel Odriozolak oso artikulu polita idatzi du horretaz, berria egunkarian: mikronazionalismoa
Michael Billig soziologoak Nacionalismo banal kontzeptua sortu zuen fenomeno hori adierazteko. Erabat ezarrita dauden komunitateetako nazionalismoari “Nacionalismo banal” ditu dio: mekanismo ideologiko bat da, komunitate horretako kideei etengabe gogoratzeko komunitate (hots, nazio) horretako kide direla, eta, beraz, beste komunitateetako (beste nazioetako) kideengandik ezberdinak. Nazionalismo hori ez da une jakinetan ageri; etengabea da, erabat jarraitua, endemikoa. Oharkabean joan ohi da, paisaiaren parte baita. Ez dago agerian: eguneroko bizimoduaren parte bihurtu da.
Mikrodesobedientziak
Lurralde Askea mugimenduak “Ongi bizitzeko 100 konpromiso” izeneko liburua kaleratu zuen orain dela urte pare bat. Maila indibidual zein kolektiboan, eraldaketarako konpromiso txikiak dira, barne-barnean desobedientziaren ideia dutenak. Mikrodesobedientziak dira. Atal batek oso-osorik euskara du hizpide, eta hainbat konpromiso proposatzen ditu: euskararen aldeko ekimenak babestea, euskaraz ari den talde baten komunikazioa ez oztopatzea, euskara ikastea eta hobetzea, elkarrizketa guztiak euskaraz hastea, euskararen aldeko diskriminazio positiboa bultzatzea eta abar.
Liburuak merezi du.