Mapa konplexu bat erabili ohi da soziolinguistikari lotutako diziplina eta lan-arlo guztiak erakusteko: hizkuntza antropologia, hizkuntzaren soziologia, psikologia linguistika, psikosoziolinguistika, hizkuntzaren etnografia…. Han ageri ez bada ere, nago hizkuntza ekologiak (edo ekolinguistikak) ohorezko leku bat merezi duela mapa horretan.
Dena den, ezin dugu ahaztu ekolinguistika ere transdisziplinarra dela, elkar elikatu eta elkar osatzen duten disziplinen elkargunea baita. Horrek joera edo tendentzia ezberdinak elkarbizitzea ekarri ohi du, baita ekolinguistikaren kasuan ere. Bibliografian bi joera ikusten dira: (BaGA) Einar Haugen-ek 1972an hizkuntza ekologia proposatu zuen, hizkuntza baten eta bere ingurumenaren arteko harremanak agerian jartzeko. (BiGA) Michael Halliday-k 1990an hizkuntza eta ingurugiroa lotu, eta galdera berriak egin zituen: Hizkuntzak lagundu ahal du ingurugiroaren arazoak konpontzen? Pentsamendu antropozentrikoa agerian jartzeko baliatu daiteke, esate baterako?
Hizkuntzen ekologia da bata, eta ekologiaren hizkuntza bestea.
Arran Stibbe irakasleak liburu interesgarri bat argitaratu du duela gutxi: Ecolinguistics: Language, Ecology and the Stories We Live By (2015). Hizkuntza, Ekologia eta Bizi Gaituzten Narratibak. Egilearen ustez, gure buruari kontatzen dizkiogun istoriook gure jokabidea baldintzatzen dute; istoriook eredu mentalak dira, eta -gaur egun- ekologikoki erabat jasangaitza den kultura onartzen eta zabaltzen dute. Ekolinguistikaren ikuspegitik, hor eragin beharra dago; aldaketa kulturala eragitea da premiazkoena: nonahi inguratzen gaituzten narratibak (diskurtso hegemonikoak) aldatzea, alegia.
Ekolinguistika horren iturriak askotarikoak dirak, soziolinguistikatik urruntzen badira era: diskurtsoaren azterketa kritikoa (Fairclough), markoen teoria (Lakoff), identitateen teoria (Benwell and Strokoe), metaforen teoria (Müller), balioespenaren teoria (Martin and White) eta beste… Ikasketa kulturalak ere ez dirateke urrun ibiliko.
Liburuan Arran Stibek egitura mental ezberdinak azaltzen ditu: ideologiak, markoak (framing), metaforak, balioespenak, identitateak, sinismenak, ahazturak… Horiek guztiak narratiba gisa sailkatzen ditu, den-denek gure buruari istorio bat kontatzen diotelako. Hainbat adibide ematen ditu:
- Sarri errepikatzen diren esaldiak egiak bihurtzen dira gure buruetan, frogatu beharrik gabe ere. Gehienetan zama ideologiko handia duten esaldiak dira: “Jendea berekoia da” edo “Diruak zoriona erosi ahal du”
- Krisi klimatikoa entzuten dugunean, ingurumen eta energia gaiak datozkigu burura, ez besterik… Zoritxarrez, egun krisi klimatikoa hori baino askoz larriagoa da: segurtasun globala arriskutan jartzen duen arazoa.
- Gauza bat da “natura” eta beste bat “pertsonak” (badakigu naturaren parte garela baina ezberdina da). Baliabide naturalak —hitzak berak dioen moduan— baliabideak dira: naturak eman eta pertsonek baliatu ahal ditugun gauzak.
- Eguzkia ona da. Zer du txarrik, bada, abenduko zubian hotzik ez izatea? Aurten… bainatu ere bainatu gara. Bai, badakigu horren atzean arazo larriak daudela baina… Nori ez zaio eguraldi ona gustatzen?
Liburuan askoz adibide gehiago dago.
Esan bezala, liburua soziolinguistikaren ohiko gaietatik urruntzen da, baina… interesgarria da, ezta?