Arazo txiki bat dut KULTURA hitzarekin. Uste dut ideiak garbi samar ditudala, baina —antropologiaren ikuspegi zabaltxoagoa alde batera utzita ere— zailtasunak ditut ideiak hitzetan adierazteko; are gehiago izenlagunak jartzen hasten garenean. Hor, hitzak eta defnizioak katramilatu egiten zaizkit:
- Euskal kultura zer den definitu nahian, hamarnaka saio entzun eta hogeitaka eztabaida izan ditugu: Euskaraz egiten dena, soilik? Ez-berbazkoa ere bai? Askatu ezin den korapiloa dela onartu behar dugu?
- Herri kultura eta kultura popularra gauza bera al dira? [Josu Amezagaren tesiak horretaz dihardu: Herri Kultura. Euskal kultura eta kultura popularrak.]
- Herri kulturak herrigintzari erreferentzia egin behar dio?
- Herri kultura eta goi mailako kultura kontraposizioan definitu behar dira?
- Masa kultura, prozedura eta teknika industrialekin du zerikusirik… Sorkuntzaren eta estandarizazioaren arteko tentsioaren ondorioa da, ezta? Hori besterik ez?
- Kontrakultura sistema hegemonikoaren aurkako erantzuna dela esan ohi da. Zein lotura du horrek kultura popularrarekin? [Jon Kortazar irakasleak artikulu izugarri polita du, “Ez Dok Hamairu”-ren garaiko Artzeren poesiagintzaz eta kontrakulturaz: Artzeren poesiaren prentsakizunaz. Kontrakulturaren bidetik, bide berriak bilatzen]
Honekin guztiarekin ariketa bat proposatu nahi dizuet:
- Sebastian Iradier Arabako musikagile bat da: Lantziegon jaio zen XIX. mendearen hasieran. Ez zen euskalduna, nik dakidala. Musika ikasketak egin zituen, eta Madrilen zein Parisen bizi izan zen, goi mailako musikari gisa lanean. Rossini, Merimée eta beste zenbait artista famaturen adiskide izan zen. Kuban barrena zebilelarik, hango musika ikasi eta birrinterpretatu egin zuen: habanerak sortu eta ezagutarazi zituen mundu osoan. La Paloma da bere obrarik ezagunena [entzun hemen]. Goi mailako kultura? Elitista?
- La Paloma obraren hainbat bertsio egin izan da, eta horietako batzuetan letra ere aldatu izan zaio. Elvis Presley-k berak No More abestu zuen “Blue Hawaii” filmean [ikus-entzun hemen]. Masa kultura?
- Jean Mixel Bedaxagar Urdiñarbeko euskal kantaria da, hiru zuloko txirularekin eta ttun-ttunarekin Zuberoko doinuak ederki zabaldu izan dituena. Belatxa albumean abesti bat grabatu zuen Nestor Basterretxearen omenez. Izenburua horixe zuen, hain zuzen: Ürzoa, Nestor Basterretxea gogoan [entzun hemen]. Herri kultura?